Łużyce. Po polskiej i niemieckiej stronie Nysy

     Każdy Polak słyszał o Nysie Łużyckiej, rzece wyznaczającej zachodnią granicę naszego kraju, ale mało kto zastanawia się, skąd ten przymiotnik „łużycka” w jej nazwie. W powszechnym przekonaniu z Niemcami sąsiaduje na tym odcinku Dolny Śląsk. Nic bardziej mylnego! Po obu stronach granicy na Nysie leżą Łużyce — prastara kraina, przed z górą tysiącleciem zasiedlona przez czwarty, obok Polaków, Czechów i Słowaków, naród zachodniosłowiański — Serbów Łużyckich.

     Historyczne Łużyce rozciągają się od Kwisy i Bobru na wschodzie po Łabę na zachodzie i od gór na granicy Czech na południu po południowe przedmieścia Berlina. Dziś Serbowie stanowią na tym teranie znikomą mniejszość i skupiają się głównie w kilkunastu mniejszych miejscowościach, ale wciąż uparcie podtrzymują swoją tożsamość, język i kulturę, mają swoje ośrodki kulturalne, muzea, czasopisma.

     Opisywany w przewodniku teren ma wiele do zaoferowania także turystom mniej zainteresowanym problematyką narodowościową. Do czołowych atrakcji należą niewysokie, ale nadzwyczaj malownicze, usiane skałami Góry Żytawskie i jeszcze piękniejsza Szwajcaria Saksońska, pierwotna przyroda pociętego kanałami i odnogami rzecznymi Spreewaldu, transgraniczny Park Mużakowski wpisany na listę UNESCO oraz sąsiadujące z nim „pojezierze” złożone z wielobarwnych jeziorek powstałych na miejscu dawnej kopalni. Znacznie większe pojezierze utworzyły zalane wodą i zamienione w tereny rekreacyjne odkrywki węgla brunatnego na południe od Chociebuża. Nie do pogardzenia są też dla turysty pełne cennych zabytków miasta, takie jak Żagań po stronie polskiej czy Görlitz i Budziszyn po niemieckiej, a na zachodnim krańcu regionu — wspaniałe muzea i galerie Drezna oraz imponująca twierdza Königstein.

Spis treści:

O ŁUŻYCACH W SKRÓCIE

Co to są Łużyce

Nieco geografii

Ukształtowanie terenu i krajobraz
Hydrografia 
Przyroda 
Bogactwa naturalne i gospodarka
Podział administracyjny 
Ludność

Rys historyczny Łużyc

Najdawniejsze dzieje
Łużyckie wojny Bolesława Chrobrego 
Łużyce pod panowaniem czeskim 
Łużyce w państwach niemieckich 
Łużyce w XX wieku 

Łużyczanie dzisiaj

Czy Łużyczanie przetrwają?
Język łużycki
Dzieje kultury łużyckiej w skrócie

Kultura ludowa 

Strój ludowy 
Budownictwo łużyckie 
Obyczaje i święta 

GÓRNE ŁUŻYCE

Wschodnie krańce Górnych Łużyc

Góry Izerskie
Świeradów Zdrój
Zamek Czocha w Leśnej
Lubań
Okolice Lubania 

Na wschodnim brzegu Nysy Łużyckiej

Bogatynia
Radomierzyce
Pałac w Kunowie
Sulików 

Zgorzelec – Görlitz

Wspólna historia
Polski Zgorzelec
Niemieckie Görlitz
Okolice 

Między Nysą Łużycką a Budziszynem 

Klasztor cysterek Marienthal 
Żytawa 
Góry Żytawskie 
Oybin 
Jonsdorf i Großschönau 
Löbau (Lubij) 
Herrnhut (Ochranow) 
Obercunnersdorf 
Budziszyn (Budyšin, Bautzen) 
Kleinwelka – miejsce dla rodzin z dziećmi 

Na zachód od Budziszyna 

Rammenau 
Bischofswerda (Biskopicy)

Na północ od Budziszyna

Panschwitz-Kuckau (Pančicy-Kukow) 
Crostwitz (Chrósćicy) 
Rosenthal (Róžant) – Łużycka Częstochowa 
Neschwitz (Njeswačidło)
Kamenz (Kamjenc) 
Hoyerswerda (Wojerecy, Wojrowice)
Wittichenau (Kulow) 
Weissenberg (Biała Góra) 
Schleife (Slepe) 

DOLNE ŁUŻYCE

Na północ od Borów Dolnośląskich 

Żagań
Żary
Iłowa

Atrakcje wokół Mużakowa

Park Mużakowski
Łuk Mużakowa 
Wąskotorówką do ogrodu rododendronów

Na północnej rubieży Łużyc

Lubsko
Dłużek
Brody 
Gubin / Guben
Neuzelle (Sławin)

Chociebuż i okolice

Chociebuż 
Drebkau (Drjowk) i Ilmersdorf
Słowiański gród Raduš (Raddusch) 
Pojezierze Łużyckie

Błota

Lübben (Lubin)
Wyspy Tropikalne
Lübbenau (Lubnjow)
Lehde (Lědy) 
Burg (Bórkowy)
Straupitz 
Zamek Drehna 
Luckau (Łukow) 

NA BRZEGACH ŁABY

Drezno 

Stare Drezno
Zwinger 
Pałac książęcy
Katedra Świętej Trójcy i Plac Teatralny 
Północny skraj starówki
Nowe Miasto 
Drezdeńskie polonica 
Dzielnice willowe Blasewitz i Loschwitz 
Na peryferiach Drezna 

Saksońska Szwajcaria

Turystyka w Saksońskiej Szwajcarii
Pirna 
Rathen i okolice 
Stolpen 
Twierdza Königstein
Bad Schandau 
Hinterhermsdorf 
Przy granicy czeskiej 

Skorowidz nazwisk 
Skorowidz nazw geograficznych 

Grzegorz Petryszak: Łużyce. Po polskiej i niemieckiej stronie Nysy. Przewodnik krajoznawczy". Oficyna Wydawnicza Rewasz, Pruszków 2022. Okładka miękka, format 12 x 16,5 cm, stron 208, czarno-białe i kolorowe ilustracje