Przymusowe wysiedlenia Polaków ze Wschodu na Ziemie Zachodnie u schyłku II wojny światowej nie doczekały się dotąd popularnej monografii. Tego trudnego zadania podjął się Grzegorz Hryciuk, historyk związany z Uniwersytetem Wrocławskim. Na ponad sześciuset stronach analizuje i przywraca debacie publicznej obrosły uproszczeniami i mitami wątek, tak istotny dla zrozumienia dziejów i współczesności Europy Środkowo-Wschodniej.
Przesiedleńcy to poruszająca epopeja o ponad 800 tysiącach naszych przodków wysiedlonych z południowo-wschodnich ziem II Rzeczypospolitej na ziemie poniemieckie. To opowieść o bezpowrotnie utraconym świecie i wojennej pożodze, o brutalnym rozstaniu z ukochaną małą ojczyzną i ciągnącej się tygodniami podróży przez Polskę w bydlęcych wagonach – zbudowana z faktów historycznych i osobistych wspomnień wysiedlonych. To również opowieść o mozolnie wznoszonych na niemieckich ruinach fundamentach polskiego uniwersum.
Tereny Ziem Zachodnich zamieszkuje dziś ponad 4,5 miliona przesiedleńców z Kresów i ich potomków. Książka wrocławskiego historyka przywraca pamięć o ich epopei, zapomnianej w wirze wielkiej historii.
Spis treści:
Rozdział 1. Polacy w Galicji Wschodniej i na Wołyniu przed II wojną światową
Rozdział 2. Polacy w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1939-1941
Rozdział 3. Polacy i Żydzi w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1941-1944
Rozdział 4. Ukraińsko-polski konflikt etniczny na kresach południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej w latach II wojny światowej i po jej zakończeniu
Rozdział 5. Polityka radziecka w latach 1944-1946
Rozdział 6. Granica polsko-radziecka
Rozdział 7. Umowa o przesiedleniu
Rozdział 8. Polski aparat ewakuacyjny na terenie Galicji Wschodniej i Wołynia
Rozdział 9. Aparat ukraiński Rozdział
10. Ewidencja i rejestracja ludności polskiej i żydowskiej
Rozdział 11. Wydawanie kart ewakuacyjnych i opis mienia
Rozdział 12. Ewakuacja do marca 1945 roku
Rozdział 13. Ewakuacja od marca 1945 do jesieni 1945 roku
Rozdział 14. Wyjazdy W 1946 roku
Rozdział 15. Wyjazd księży, kwestia sierocińców i zmagania o dobra kultury
Rozdział 16. Polskie podziemie niepodległościowe w obliczu przesiedlenia ludności polskiej z Kresów Południowo-Wschodnich na zachód
Rozdział 17. Podróż przez Polskę
Rozdział 18. Bilans „ewakuacji"
Rozdział 19. Na nowych ziemiach, w nowej Polsce
Zakończenie
Bibliografia
Spis źródeł ilustracji i map
Spis tabel i map
Przypisy
Grzegorz Hryciuk: "Przesiedleńcy. Wielka epopeja Polaków 1944-1946". Wydawnictwo Literackie, Kraków 2023. Okładka twarda, format 17 x 24,5 cm, stron 664, czarno-białe ilustracje